معرفی شهر پارس هخامنشی

معرفی شهر پارس هخامنشی

شهر پارس در بخش جلویی تخت جمشید قرار داشته است که یونانیان آن را پرسپولیس خوانده اند و آغاز بنای آن با ایوان تخت جمشید در یک زمان می باشد و تا پایان سال ۲۵۰ پیش از میلاد یعنی ۸۱ سال پس از سوزانیدن کاخ های روی تخت، از سوی اسکندر گجسته، آباد و جای نشیمن بوده، سپس رو به خرابی و ویرانی گذاشته است. این شهر در زمین های مرو دشت کنونی در بخش جلو تخت جمشید شیراز قرار داشته است.

وسعت و پهنای شهر پارس، چنان که از بازمانده دیواری که در گوشه جنوب باختری، روی سنگ های نتراشیده نزدیک آرامگاه نیمه کاره جنوبی تخت، نمودار است، روشن می شود که از دره شمالی کوهی که در خاور ایوان است تا دره جنوبی آن بوده و گستردگی شهر مزبور، نزدیک به ده برابر گستردگی شاه نشین تخت جمشید بوده است و نشانه های بسیار پر ارج آن در پایین و همسایه بودن با تخت در پیرامون شمالی و شمال باختری قیمت تور شیراز و جنوب و جنوب باختری آن نمایان می باشد.

برزن شمالی پارس

در دره شمالی شهر، درگاهی سنگی دیده می شود که در پایه های آن چهره دو چاکر، کنده کاری شده است و در شمال، بی درنگ درگاه ساختمانی پدیدار است همانند گرمابه.

در سوی باختری برزن شمالی شهر در جلگه زیر راه شوسه، یک آستانه درب و دو پایه سنگی درگاه و شماری ساختمان و پاستون پدیدار است. در جرزهای درگاه، چهره یک زن و یک مرد با برسمی به دست در حال نماز و نیایش نگارده شده است که گویا آن مرد فراته دار (فرماندار پادشاه دست نشانده پارس در روزگار سلوکی ها و پارتی ها وزن، شهبانوی او باشد. در این جا آتشکده ای بوده است، زمین ساختمان آتشکده که دارای ۴ پاستون خیلی زیبا است به پیوست سنگی که روی آن آتش می گذاشته اند، هنوز پابر جاست و به چشم می خورد.

باید دانست که چهره این زن و مرد از سنگ تراشی های پس از روزگار هخامنشی است، زیرا که چهره زن در هیچ یک از کنده کاری های تخت جمشید، دیده نشده است. سنجیدن این نگاره ها با سکه های پیدا شده، روشن می سازد که تاریخ ساختمان آتشکده مزبور در مرز سال ۲۵۰ پیش از میلاد بوده است.

برزن جنوبی پارس

در جنوب و جنوب باختری پایین تخت ساختمان هایی بسیار و پاستون های بزرگ سنگی مانند پاستونهای ساختمان روی تخت به پیوست آستانه های سنگی و نرده های سنگی کنگره دار برفی دیستک ها (بناها) پیدا شده است. گمان می رود این ساختمانها که پاره ای ناهمگونی با بناهای خود تخت جمشید دارند از آن درباریان و بزرگان پارس بوده باشد. بازمانده های ویرانه های شهر پارس تا چند سده پیش پابرجا بود و در سال ۴۳۶ تور لحظه آخری شیراز هجری امیر کالیجار پسر ابوشجاع سلطان الدوله دیلمی فرمان داد، خرابه های آن را هموار نموده در جای آن کشت و کار نمایند.

برج و باروی تخت جمشید

سوی خاور شاه نشین (ایوان) تخت جمشید که چسبیده به کوه است، دو دیوار داشته یکی در پای کوه اندازهای پایین تر از آب انبار گفته شده در بالا که در فراز کوه بوده و آرامگاه ها را از ایوان جدا می کرده است. دیگری دیواری بوده که کوه را دور می زده است. این دیوار از گوشه شمال خاوری ایران آغاز شده از تیزه های کوه گذشته و پس از دور زدن، در بخش پایین کوه در گوشه جنوب خاوری به پایان می رسیده است. میان این دو دیوار جای باز بزرگ تری از ایوان تخت جمشید پدیدار است، ولی بسیار سراشیب، از این رو ساختمانی سوای چند برج و پاسدار خانه هایی در این جای باز نبوده است. خاک آوار برج ها و پاسدار خانه ها، تپه هایی نرخ تور شیراز در بالای کوه، و پایین گورها درست شده که اکنون به خوبی نمودار و دارای بلندی می باشند.

گاو آبادی تخت جمشید

برای همه گاه آبادی تخت جمشید و کوشک ها و ساختمان های آن نمی توان گاهی را روشن نمود، به انگیزه این که چهار تن از پادشاهان هخامنشی چون: داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیر یکم و اردشیر سوم، هر یک در چند سال گاه پادشاهی خود، یک یا چند کاخ و ساختمانی را بنا نهاده اند و هر بخشی از دیستک های تخت جمشید، چند سال پس از دیگری ساخته شده است. همین اندازه می توان گفت که در گاو /۱۸۲ سال یعنی از آغاز ساختن تخت جمشید که در مرز /۵۲۰ سال پیش از میلاد، به دست داریوش بوده و تا تاریخ درگذشت اردشیر سوم (سال ۳۳۸ پیش از میلاد) روزبه روز بر شمار ساختمان های آن افزوده می شده و ۷ سال هم داریوش سوم، پسین شاه هخامنشی، فرمانروایی نمود، ولی او بنایی و نشانی از خود به یادگار نگذاشت. پس روی هم رفته، تخت جمشید ۱۸۹ سال از آغاز بنای آن تا سوزانده شدنش به دست اسکندر گجسته در سال ۳۳۱ پیش از میلاد برپا بوده است.