معرفی مجموعه پاسارگاد

معرفی مجموعه پاسارگاد

پاسارگاد یا پارسه گدر، درست آن در روزگاران دیرین (پارسه کد) یعنی روستای پارسه بوده که در روزگار هخامنشیان مرغاب خوانده می شده و چون آرامگاه کورش در آن جا ساخته شد آن جا را گورگاه (آرامگاه) مرغاب خواندند و یک معنی آرامگاه در زبان عربی (مشهد) می باشد، پس از اسلام نام آنجا مشهد مرغاب نامیده شد. و با گذشت زمان، یونانی ها آن جا را پاسارگاد خواندند. نشانه هایی بسیار از روزگار هخامنشی در آن جا به چشم می خورد.

پاسارگاد در هنگام فرمانروایی کورش بزرگ، تور شیراز تیر 98 پایتخت پارس و ایران بود و در ۶۰ کیلومتری شمال خاوری تخت جمشید در کنار باختری جاده شوسه به جدایی چهار کیلومتر قرار گرفته و پایه شهر شدن آن در مرز سال ۵۴۰ پیش از میلاد به فرمان کورش بزرگ ریخته شد و در هنگام پادشاهی کورش شهری بزرگ گردید و ساختمان هایی با شکوه در آن جا بنا نهاده شد. اکنون نیز نشانه هایی از ساختمان های آن پابرجا و پدیدار است مانند آرامگاه کورش که مردمان آن جا به انگیزه همانندی که به گور زنان دارد، آن را گور مادر سلیمان گویند و دیگر نشانه های کاخ ها و سنگ تراشی های برجسته آدم بال دار و جز آن هاست.

آرامگاه کوروش بزرگ

آرامگاه کوروش، اتاقی است چهار گوشه که از سنگ مرمر سپید مانند. در بالای یک پایه شش اشکوبه ای از همان سنگ ساخته شده است و هر اشکوبه بالایی آن از اشکوبه زیرین کوچک تر و به همین انگیزه دورادور آن، پله هایی ساخته شده است.

بلندی همه این ساختمان از بام اتاق تا رویه زمین نزدیک به ۱۱ متر است، اتاق نامبرده درب کوچک و باریکی داشته که در آن اتاق، پیکر بسان مالیده کورش را در تابوتی از طلا با چیزهای گرانبهایی دیگر، مانند میز و جام های زرین و تن پوش های بهادار آرایش یافته با سنگ های گرانبها، گذاشته بودند. از نشانه هایی که در پیرامون آرامگاه کورش به چشم می خورد، چنین دانسته می شود که ساختمان مزبور در باغی باصفا و پر چمن که تور شیراز مرداد 98 دیوارهایی بلند و جویبارهایی دل انگیز بسیار داشته، قرار گرفته بوده.

بنا به نوشته آرین و دیگر تاریخ نگاران یونانی، اسکندر مقدونی پس از آن که به پاسارگاد وارد شد به آرامگاه کورش رفته دید سنگ نبشته ای به خط پارسی بدین شرح در آن نوشته اند: «ای مرد نابود شدنی، من کورش پسر کمبوجیه هستم، من دولت شاهنشاهی پارس را درست کرده و فرمانروای سراسر آسیا بودم. به این آرامگاه رشک مبر». پس اسکندر به درون آرامگاه رفته و از دیدن چیزهای گرانبهای نامبرده در بالا بی اندازه در شگفت شد. پس از رفتن اسکندر از پاسارگاد، در آن جا شورشی روی داده و بیشتر چیزهای درون آرامگاه را دزدیدند. اسکندر پس از بازگشت از هند و باختر به آریستوبول که از نزدیکانش بود، فرمان داد به درون آرامگاه کورش رفته بازمانده چیزهای آن را گرد آوری نموده به جای خود بگذارد. سپس درب آن را گرفته و مهر اسکندر را بر روی آن بزند تا کسی نتواند به درون آن وارد تور شیراز شهریور 98 شود.

تخت طاوس

نزدیک آرامگاه کورش در شهر شیراز، دو سنگ یک پارچه به مانند مکعب پدیدار است که در نزد مردم آنجا به نام تخت طاوس نامبردار شده و آن ها را آتشگاه هم می گفته اند. درون این سنگ ها تهی و مانند آتشکده می باشد. باید دانست که گمان مردم آن جا در این باره بی انگیزه نبوده، برای آن که نشانه های آتشکده در آنها دیده می شود. بلندی سنگ بزرگ تر ۲ / ۲۵ متر و درازی یکی از پهلوها قاعده اش 12/2 متر می باشد. این سنگ در سوی جلو، پلکانی هم دارد.

پرستشگاه

در نزدیکی آرامگاه کورش، نشانه ساختمان معبد مانندی به چشم می خورد و از آن یک پایه درگاه به جای خود بازمانده است. روی این پایه (جرز) چهره آدم بالداری، مانند چهره های آشوری به گونه ای برجسته سنگ تراشی شده است. بازوی راست این نگاره خم گشته و به بلندی شانه اش به پیش دراز است و تاجی بر سر دارد همانند تاج مصری. تن پوش ایلامی و موی پارسی دارد.

در ۸۰۰ متری آرامگاه کورش در شمال باختری آن، نشانه کاخی از سنگ سپید و خاکستری دیده می شود که از بناهای خود این پادشاه بزرگ بوده و گمان می رود به یادگار گشودن کشور ماد ساخته شده باشد. از نشانه های این کاخ می توان این را در نظر گرفت که بنای آن در روزگار پیشین دارای ایرانی با چهار ستون بوده که دو اتاق هم در دو سویش داشته است.

در همین جا، تالار بزرگی دیگری به درازای 5/ 44 متر و پهنای 5/ 34 متر ساخته بوده اند که دو ردیف ستون داشته است. از این بنا یک ستون و سه پایه، برجای مانده است و روی یکی از سه جرز، سنگ نبشته ای به نوشته خط میخی و ایلامی و آشوری مانند سنگ نبشته های تالارهای دیگر نوشته شده است.

معرفی کاخ هدیش تخت جمشید

معرفی کاخ هدیش تخت جمشید

هدیش یا کاخ کوچک خشایارشا یا ساختمان نشیمن، در جنوب خاوری ساختمان تچرا و جنوب تپه مرکزی در شیراز قرار دارد. ساختمان این کاخ که به شکل راست گوشه است رو به شمال و در بلندترین جای ایوان تخت بنا شده است. ساختمان هدیش ساخته شده از ایک ایوان شمالی و یک تالار مرکزی و دو تالار چهار گوشه خاوری و باختری با پهلوی 25 / 11 متر که هر یک از این دو تالار ۵ ستون داشته و با ستون های آن هنوز سر جای خود پابرجاست و اتاق هایی نیز در راست و چپ دو تالار خاوری و باختری ساخته شده و شماره هر یک ۳ است و یک مهتابی کم پهنایی هم در همه راستای جنوبی ساختمان که پیش تر دارای نرده های فلزی بوده، پدیدار است. این کاخ کوچک خشایارشا و همه پیوست های آن برابر سنگ نبشته هایی که روی پایه های مکعبی شکل ایران و در پایه های درگاه های رزرو تور شیراز شمالی و خاوری و باختری، نوشته شده است. از بناهای خشایارشا پسر داریوش یکم است و نامش در سنگ نبشته های نامبرده هدیش به چم جای نشیمن گفته شده است و گمان می رود که در میانه پادشاهی خشایارشا در مرز ۴۷۵ سال پیش از میلاد ساخته شده باشد. زمین کاخ مزبور یک سره از سنگ دامنه کوه راست گوشه را دارد.

ایوان شمالی هدیش

در همه پهنا در راستای شمالی کاخ هدیش ایوانی ساخته شده است به شکل راست گوشه که دارای 66 / 25 متر و پهنایش 66 / 9 متر می باشد و دارای ۱۲ ستون در دو ردیف بوده است.

در دو گوشه شمال خاوری و جنوب باختری، این ایوان دو پایه سنگی به شکل راست گوشه نزدیک به بلندی ۵ / ۷ متر برپا است. در بخش بالای هر یک سنگ نبشته ای به زبان های: پارسی - ایلامی و بابلی به فرمان خشایارشا نوشته شده و پچواک آنها چنین است:

"خدای بزرگی است اهورامزدا، که این زمین را آفریده آفر تور شیراز، که آن آسمان را آفریده، که مردمان را آفریده، که شادی را برای مردم آفریده که خشایارشا را شاه کرده، یگانه شاهی را از شاهان، یگانه فرمانداری را از فرمانداران. منم خشایارشا، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشورهایی که دارای توده های گوناگون است. شاه این زمین بزرگ پهناور، پسر داریوش شاه هخامنشی."

خشایارشا، شاه بزرگ می گوید: «به خواست اهورامزدا، این بنا (هدیش) را من ساختم، اهورامزدا با خدایان، مرا و پادشاهیم را در آنچه که ساخته ام، بیاید.»

در دو گوشه جنوب خاوری و جنوب باختری ایران، در دو درگاه دیده می شود. به پهنای ۱ / ۲۲ و بلندی ۴ متر که در هر پایه آنها دو تن نیزه به دست ایستاده اند. از این دو درب ایران، به اتاق هایی که در گوشه های کاخ ساخته شده می روند.

پایه های این دو درگاه نامبرده نیز آراسته است به نگاره های شاه قیمت تور شیراز و دو چاکر، ولی در این جا هر سه وارد تالار می شوند. بالای سر شاه در همه درگاه ها سنگ نبشته ای به سه زبان کنده و پچواک آن چنین است.

خشایارشا، شاه بزرگ، شاه شاهان، پسر داریوش هخامنشی.