مسجد امام اصفهان

مسجد امام اصفهان

اصفهان یکی از شهرهای مرکزی ایران است که به دلیل جاذبه های گردشگری بسیاری که دارد سالانه توریست های بسیاری به آن سفر می کنند. این شهر در زمان صفویه به عنوان پایتخت ایران انتخاب شده بود و به همین دلیل در آن زمان رونق بسیاری پیدا کرد. شاه عباس صفوی و دیگر پادشاهان این سلسله ی تاریخی به ساختن بناهای متفاوت فرهنگی، مذهبی و رفاهی در شهر اصفهان روی آوردند و بناهای زیادی را در این شهر به یادگار گذاشتند.

در این مقاله قصد داریم با یکی از بناهای تاریخی و مذهبی روزگار صفوی یعنی مسجد امام اصفهان آشنا شویم. این مسجد به مسجد جامع صفوی نیز مشهور است و یکی از باشکوه ترین مسجدهای اصفهان می باشد. تور اصفهان تیر 98

در میدان نقش جهان اصفهان، دیدنی های بسیار زیاد و باشکوهی قرار دارد که یکی از آن ها مسجد امام است. این مسجد در قرن یازدهم و در دوره ی شاه عباس صفوی ساخته شده است. گفته می شود که شاه طهماسب که پدر بزرگ شاه عباس بوده است، در یکی از جنگ هایش نذر کرده است که مسجدی بسازد اما متاسفانه فرصت ادای نذرش را پیدا نکرده است. سال ها بعد با به قدرت رسیدن شاه عباس، او نذر پدربزرگش را ادا کرده است و مسجد امام را ساخته است. بنابر گزارش های تاریخی شاه عباس در زمان ساخت این مسجد 41 سال سن داشته است و 24 سال نیز از زمان به سلطنت رسیدنش گذشته بوده است. او دستور به ساخت مسجدی داده است که نتوان شبیهش را در هیچ کجای ایران و دیگر سرزمین های جهان پیدا کرد. او تمام عمرش را برای به پایان رسیدن ساخت این مسجد منتظر ماند و در نهایت یک سال پس از مرگش کاشی کاری های آن به اتمام رسید.

این مسجد بسیار باشکوه است و از دیگر بناهای موجود در میدان نقش جهان نیز بلندتر است. مسجد امام از یک گنبد اصلی و بزرگ، 4 مناره و 2 شبستان در شرق و غرب تشکیل شده است. گفته می شود که در ساخت آن 18 میلیون آجر و 475 هزار کاشی استفاده شده است. البته بخش های پایینی دیوارهای مسجد نیز از قطعات بزرگ سنگ مرمر ساخته شده است. این مسجد از تزئینات بسیار زیبا و چشم نوازی نیز بهره برده است که می تواند نطر هر بیننده ای را به خود جلب کند. به طور کلی مسجد امام یا مسجد جامع صفوی و یا مسجد شاه، از بخش های زیر تشکیل شده است: گنبدخانه، صحن اصلی، منار اصلی که رو به قبله ساخته شده است، منار سردر که در راستای میدان نقش جهان است، ایوان های چهارگانه، شبستان های شرقی و غربی، مدرسه ی سلیمانیه و مدرسه ی ناصریه که در نزدیکی مسجد واقع هستند و محلی برای تحصیل طلاب علوم دینی می باشند. تور اصفهان مرداد 98

علاوه بر این ها در ساخت این مسجد ابداعات و خلاقیت های بسیاری نیز به کار رفته است. به عنوان مثال یکی از چالش های اصلی ساخت این مسجد در میدان نقش جهان، این بوده است که این میدان هم راستا با چهار جهت اصلی است اما مسجد باید در جهت جنوب غربی و هم راستا با قبله باشد. از طرفی نمی توان سردر را با زاویه نسبت به میدان ساخت و نمای بیرونی آن را به هم ریخت. طراحان برای حل این مشکل راهکار هوشمندانه ای به خرج دادند و ورودی اصلی مسجد را بسیار هنرمندانه طراحی کرده اند. آن ها یک سردر در راستای میدان نقش جهان طراحی کردند و درست در امتداد آن سردری هم راستا با قبله. بر طبق اسناد تاریخی محاسبه ی جهت قبله در این مسجد را نیز شیخ بهایی، عارف، عالم و ریاضی دان مشهور دوره ی صفوی انجام داده است.

از دیگر ویژگی های خلاقانه ی معماری این مسجد می توان به انعکاس صدا در آن اشاره کرد. اگر در مرکز گنبد اصلی بایستید، صدای شما تا شعاع چهل متری منعکس می شود. این طراحی به دلیل این بوده است که صدای موذن و مکبر به راحتی به گوش همه برسد. امروزه یکی از بخش هایی که بسیار مورد توجه بازدیدکنندگان قرار می گیرد همین بخش است. بسیاری از مردم و توریست ها در مرکز گنبدخانه می ایستند و با تکان دادن تنها یک اسکناس، یا به زمین کوبیدن پاهایشان، از انعکاس بلند صدای آن ها لذت برده و تعجب می کنند. تور اصفهان شهریور 98

در حیاط غربی این مسجد سنگی مستطیل شکل قرار دارد که به آن سنگی مثلثی شکلی نیز چسبیده است. این سنگ، سنگ شاخص ساعت نام دارد و توسط شیخ بهاییطراحی شده است. کاربرد این سنگ به این گونه است که در تمام روزهای سال و در هنگام اذان ظهر، هیچ سایه ای ندارد. این موضوع یکی دیگر از خلاقیت ها و محاسبات دقیق مهندسی شیخ بهایی است که در ساخت مسجد امام رعایت شده است. البته در مورد این سنگ و کاربرد آن توضیحات زیادی برای بازدیدکنندگان داده نمی شود و به همین دلیل است که افراد کمی از اهیمت آن باخبر هستند.